Sangvullen hunn zwou speziell Strukturen an hirem Kierper: Loftsäck an e besonnescht Stëmmorgan.

Zaunkönig

shotshop.com

Den Zonkebutz, och nach Maiskinnek genannt. Op Däitsch: Zaunkönig

Note vun der Redaktioun: Dëst ass eng iwwerschaffte Versioun vun engem Artikel, deen ursprünglech den 19.03.2020 verëffentlecht gouf. Et goufen Informatiounen zur Lautstäerkt am éischten Abschnitt derbäi gesat an de leschten Abschnitt iwwer Ënnerscheeder tëscht de Sänger.

 

Mr Science, am Fréijoer ginn ech all Moie vum Gesang vu Märelen an anere Villercher erwächt. Dat kléngt jo wonnerschéin - awer dat ass och zimmlech haart. Wisou kënnen dës kleng Déieren eigentlech sou haart sangen?

Sangvigel kënne Loft mat ganz héijem Drock duerch hiert Stëmmorgan pressen. Wat den Drock méi héich ass, wat den Toun méi haart gëtt. Am Verglach zu anere Liewewiese kënnen d’Vigel dohier immens haart sangen. De klengen Zonkebutz – op Däitsch Zaunkönig – bréngt et zum Beispill op bis zu 90 dB. Dat ass esou haart wéi staarke Stroosseverkéier a kann ee scho vum Schlof ofhalen.  

A wisou kënnen d’Vigel dësen héijen Drock produzéieren?

D’Ootmung vun de Vigel funktionéiert ganz anescht wéi bei eis Mënschen. Hiere Kierper ass nämlech vu Loftsäck duerchzunn. Mat Hëllef vun de Muskele kënnen d’Viggel dës Loftsäck entweder auserneenzéien oder zesummepressen. Doduerch saugen sie d’Loft an hire Kierper a pressen se och rëm aus.

Beim erausstréime geet d’Loft deelweis duerch d’Long (déi selwer net beweeglech ass). Do geet dann de Sauerstoff an d’Blutt. An anersäits fléisst d’Loft duerch d’Stëmmorgan vun de Vigel. Wann d’Vigel d’Loft mat vill Drock duerch hire Stëmkapp erauspressen, da kënnen se ganz haart sangen.

Funktionéiert dëse Stëmmkapp da genee sou wéi eis Stëmmbänner?

De physikalesche Prinzip ass dee selwechten. Allerdéngs hunn d’Vigel keng Stëmmbänner mee Membranen, op deenen d’Loft déi laanscht fléisst en Toun produzéiert. Sangvigel hunn 2 Puer Membranen a verschiddener kënne souguer am selwechten Ablack 2 Téin produzéieren, andeems se d’Membranen onofhängeg vun enee schwénge loossen. Sou kënnen se mat dech selwer am Duett sangen.

Sangen eigentlech Vigel vun enger Aart alleguer selwecht haart?

Nee, do ginn et däitlech Ënnerscheeder tëschent de Sänger. Wéi haart e Villche séngt hänkt vu verschiddene Facteuren of, ënner anerem der Fitness vum Déier: Kräfteg Männercher sange méi haart wéi Männercher, déi geschwächt sinn. Zum Beispill well se net genuch Fudder fannen. An d'Vulleweibchen huet natierlech eng Präferenz fir e Partner, deen haart séngt: Well des Männercher an der Reegel méi fit sinn, ass d'Warscheinlechkeet méi grouss datt hiren Nowuess gutt an d'Liewe start. Awer souguer wann déi jonk Villercher net ënner optimale Konditiounen opwuessen - als erwuessen Déiere kënne se trotzdeem haart sange, wann se genuch Fudder fannen. Wei eng weider Facteure beaflosse wéi haart Vullegesank ass - z. B. kënschtlecht Liicht oder Verkéierskaméidi - beschäftegt iwweregens vill Ornithologen. Et bleift also spannend an der Wëssenschaft.

 

Firwat sange Vigel?

De Gesang vu Vigel huet verschidde Funktiounen. Engersäits spillt e bei der Partnersich eng Roll: wat de Vugelmännche méi haart a méi dacks a méi variéiert séngt, ëmsou méi attraktiv ass e fir e Vugelweibchen. Eng haart Stëmm stellt eng gutt Fitness duer. A e grousse Repertoire u Sangstrophe schwätzt dogéint fir Liewenserfarung. Dat gëllt zum Beispill fir Nuechtigailercher: Wëssenschaftler hu bei hinnen duerchschnëttlech 190 verschidde Strophentype gezielt! Wat e Männche méi "drop" huet, wat e besser Chancen huet als Bräitchemann ausgewielt ze ginn.

Mat hirem Gesang markéieren d'Vigel awer och hirt Revéier. Deen Zweck erfëllt wuel och hire Concert um fréie Moien: fir d'Juegd op Insekten ass et nach ze däischter. Et ass awer och nach schéi roueg, an de Schall dréit sou méi wäit a warnt méiglech Konkurrente sou scho vu wäitem.

 

Haart, an ëmmer méi haart: Verkéierskaméidi a Vugelsgesank

Stied si Liewensraim: Autoen, Camionen, Chantieren - iwwerall ass Kaméidi. Dorunner mussen sech och Vigel upassen.Wëssenschaftler vum Max-Planck-Institut fir Ornithologie hunn um Beispill vun den Nuechtigailercher, déi zu Berlin bréien, gewisen: D'Déiere sangen tatsächlech ëmsou méi haart, wat méi Kaméidi em si ronderëm ass. Nuechtigailercher waren dofir optimal Versuchsdéieren: si bréien um Buedem an hunn am léifste schlecht gefleegte Gréngzonen, Verkéiersinselen, Platzen déi brooch leien oder gespléckten Zuchgleiser. Vun all deem gëtt et zu Berlin genuch. D'Stad gëllt als europäesch Metropol mat der gréisster Besiidlungsdicht un Nuechtigailercher.

Auteur: Hannes Schlender/scienceRELATIONS
Éditeur: Michèle Weber/FNR
Iwwersetzer: Joseph Rodesch/FNR
Foto: shotshop.com

Infobox

Quellen
Mr Science op RTL Radio

Dëse Reportage gouf an Zesummenaarbecht mat RTL Radio ausgeschafft an op der Antenn vun RTL Radio diffuséiert. All zweet Woch presentéiert de Mr Science op RTL Radio, wat fir eng Fuerschung hanner Objeten aus dem Alldag stécht. All d’Emissioune fënns du hei: http://radio.rtl.lu/emissiounen/science/.